پلوس در خودرو جزو یکی از قطعات سیستم دیفرانسیل حساب می‌شود که، وظیفه انتقال نیروی موتور به سمت چرخها را بر عهده دارد. این قطعه رابطی میان دیفرانسیل و محور اصلی چرخ‌های ماشین است.
ماشین برای شروع حرکت خود نیازمند انتقال نیروی موتور به چرخها است. نیروی محرکه‌ی موتور برای رسیدن به چرخها مسیر مشخصی را از کلاچ، گیربکس، میل گاردان و در نهایت دیفرانسیل طی می‌کند. این نوع قطعه در خودرو به عنوان یکی از قطعات حیاتی در قسمت جلوبندی خودرو شناخته می‌شود، در حقیقت میله‌ای درون دیفرانسیل و متصل کننده آن به محور چرخها است. بسته به نوع و مدل دیفرانسیل، این قطعه می‌تواند بر روی محور چرخ‌های جلو، عقب و یا هر دو محور قرار گیرد. این میله باید نیروی رسیده به دیفرانسیل را بدون کم و کاستی به چرخها انتقال دهد. در نتیجه خودرو را به حرکت در می‌آورد.
پلوس ماشین در واقع نوعی میله است که، میان سیستم دیفرانسیل و چرخها قرار می‌گیرد. در واقع به عنوان اتصال بین این دو بخش عمل می‌کند؛ برای برقراری اتصال میان دیفرانسیل و هر یک از چرخها، پلوس جداگانه‌ای در دو طرف دیفرانسیل متصل می‌شود. اتصال این قطعه‌ی میله مانند به چرخها نیز حالتی متحرک و مفصل گونه دارد. به همین سبب در زمان دور زدن ماشین و چرخش لاستیک‌ها، احتمال شکستن این قطعه کاهش می‌یابد.
پلوس ماشین کوچک است و از بخش‌های گوناگونی تشکیل شده است. این اجزا موظف هستند در عین هماهنگی با دیگر قطعات و برقراری اتصال میان دیفرانسیل و چرخها، نیروی چرخشی محرکه را با کمترین میزان اتلاف، به چرخها انتقال دهند. برای آشنایی بیشتر اجزای این قطعه‌ی انتقال دهنده نیرو به چرخ ها را در ادامه بررسی می کنیم:
سرپلوس در اصل همان قطعه متحرک و مفصل مانندی است که به چرخها متصل است. این قطعه جهت ایجاد امکان چرخش پیچشی، پلوس را در زمان دور زدن ماشین فراهم می‌آورد. نقش اصلی این بخش در آخرین مرحله‌ی انتقال نیروی موتور به چرخها است.
وظیفه‌ی مشعلی قرار دادن سه شاخه داخلی پلوس ماشین در جای درست است و همچنین آن را به دیفرانسیل و گیربکس متصل نماید. البته سه شاخه خود درون جعبه دنده قرار دارد.
بهتر است بدانید پلوس ماشین در قسمتی قرار دارد که به طور مداوم با گرد و خاک و آلودگی در ارتباط است. بدین سان، این گرد و خاک‌ها می‌توانند به داخل اجزای این قطعه نفوذ کنند و عملکردش را دچار مشکل کند. گردگیر، قطعه‌ای لاستیکی و مخروطی مانند است که، به جهت محافظت از بخش‌های مختلف پلوس که نیازمند روغن کاری و گریس کاری هستند، از جمله سرپلوس، سه شاخه و مشعلی به کار گرفته می‌شود. با این وجود لازم است هنگام سرویس های دوره ای خودرو گردگیر را مورد ارزیابی قرار داد. تا اگر دچار آسیب شده است، نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
وظیفه‌ی سه شاخه، تامین حرکت طولی پلوس در کنار حرکت چرخشی سرپلوس است. همچنین یکی از وظایف این قطعه کمک به عبور راحت و بی دردسر خودرو از روی ناهمواری‌های جاده‌ای است. محل قرار گیری سه شاخه درون سرپلوس بوده و با چرخها و مشعلی درگیر می‌باشد. همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که، خراب شده این قطعه موجب لرزش در خودرو در حین حرکت می‌شود.
میل پلوس یا شافت در میان دو سرپلوس قرار گرفته و انعطاف لازم را در این قطعه به وجود می‌آورد. این میله فشار زیادی را تحمل می‌کند؛ به همین دلیل معمولا به طور قطور و از آلیاژهای محکم تولید می‌گردد.
سه شاخه و گردگیر قطعاتی هستند که به طور مشابه دورن دو سر پلوس ماشین قرار می‌گیرند. شافت وظیفه اتصال این دو را بر عهده دارد و مشعلی هم در سمت اتصال آن به گیربکس و دیفرانسیل قرار دارد. جهت اتصال پلوس خودرو به دیفرانسیل هم یک هزار خار دنده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در خودرو های قدیمی پلوس شبیه یاتاقان های ساچمه ای بود. در نتیجه به کمک این ساچمه ها عملیات انتقال نیرو را انجام می داد. اما در خودرو های مدرن امروزی نحوه عملکرد آن متفاوت است. درون مدل های نسل جدید سه شاخه ای مخصوص انتقال نیرو تعبیه شده است. این مدل می تواند نیرو را بهتر کنترل نموده و دقیقا به میزان نیاز راننده به چرخ ها انتقال دهد.
در کنار این موارد، در دیفرانسیل خودرو می‌توان محور محرک را چرخ‌های جلو یا عقب انتخاب کرد و یا اینکه هر دو محور چرخها متحرک باشند. بر این اساس عملکرد پلوس متفاوت خواهد بود. در ادامه این ساختار را به صورت مجزا ارزیابی می‌کنیم:
در خودروهایی که محور محرکشان، چرخ‌های عقب است، منتقل کردن قدرت موتور به چرخها از طریق گیربکس و میل گاردان به سمت دیفرانسیل انجام می‌شود. سپس پلوس‌ها به عنوان رابط دیفرانسیل و چرخها، نیروی چرخشی را به محور محرک چرخها انتقال می‌دهند. در این مدل دیفرانسیل نیز درون یک سیستم و پوسته جداگانه به روی اکسل عقب خودرو قرار دارد. از این رو به این خودرو ها دیفرانسیل عقب یا محور عقب می‌گویند.
در ماشین هایی که دیفرانسیل جلو یا محور محرک جلو هستند، دیفرانسیل درون جعبه دنده قرار دارد. به همین دلیل معمولا گیربکس این مدل از محور عقب ها بزرگ تر است. از این رو دیگر نیز با میل گاردان نیست و حذف آن می تواند به کاهش وزن ماشین منجر شود.
در این نوع خودروها، مسیر انتقال نیرو از موتور مستقیما به گیربکس و پس از آن دیفرانسیل صورت می‌گیرد. سپس نوبت به پلوس ماشین می‌رسد که نیروی چرخشی را به چرخها انتقال دهد. در این روش احتمال هدر رفت قدرت و نیروی محرکه کم است و انتقال قدرت با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
خوب است بدانید؛ در خودروهایی که گیربکس آن در وسط آن قرار نگرفته، طول پلوس‌ها یکسان نبوده و می‌تواند کوتاه و بلند باشد. این سیستم بیشتر در خودروهای دیفرانسیل جلو یا دو دیفرانسیل پیاده سازی می‌شود. لازم به ذکر است که نحوه عملکرد پلوس و دیفرانسیل در انتقال نیرو و محل قرار گیری آنها در خودروهای دو محور متحرک مانند ماشین محور جلو متحرک می‌باشد.
در خودروهایی که دارای دو دیفرانسیل هستند، استفاده پی درپی از چهار چرخ خودرو برای حرکت در سطح شهر یا جاده‌ها اصطکاک زیادی به دنبال دارد. به همین دلیل، طول عمر مفید قطعات ماشین به شدت کم می‌شود. از این رو سیستمی با نام پلوس خلاص کن طراحی شد؛ تا بتواند استفاده از محورهای محرک را تحت کنترل راننده قرار دهد.
در این نوع خودروها به طور معمول تنها یک محور ماشین که همان محور عقب است، به کار گرفته می‌شود. اما وقتی که قصد حرکت در مناطقی مانند باتلاق‌ها، برف سنگین، جنگل‌های خزه‌ای، کوه‌ها و حتی سراشیبی‌های تند جاده‌ای را داشته باشید. می‌توان قفل پلوس خلاص کن را آزاد نمود، تا به این ترتیب خودرو به صورت دو محور متحرک درآید. در این حالت قدرت خودرو افزایش پیدا کرده و بهتر می‌تواند راننده را برای حرکت در مسیرهای سخت یاری برساند.
پلوس خلاص کن نوعی چرخ دنده است که، بر روی محور جلو منصوب شده و انتقال حرکت از پلوس به چرخ ها را قطع می‌کند. زمانی که قفل آن را باز کنید، از مدار خارج می‌شود و دیگر مانعی برای انتقال نیروی چرخشی به تایرهای جلو نیست. در نتیجه ماشین به صورت دو دیفرانسیل کار خواهد کرد.
همچنین پلوس خلاص کن در خودروهایی که به صورت دائم دو دیفرانسیل است، وجود ندارد. بلکه آن را در ماشین‌هایی با قابلیت چهار چرخ متحرک غیر دائم می‌توان یافت. امروزه به این خودرو ها 4WD یا AWD می گویند. 4WD ماشین هایی هستند که برای آزادسازی قفل پلوس خلاص کن باید به صورت دستی عمل نمود. اما در AWD این عمل به طور اتوماتیک اجرا می شود.
عوامل متعددی در خراب شدن پلوس ماشین موثر هستند. برخی از این موارد را در ادامه بیان می کنیم. تا راهی برای افزایش طول عمر آن بیابید:
نشانه های مختلفی برای شناخت خرابی پلوس ماشین وجود دارد. از جمله این نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
در صورت آسیب دیدن و خراب شدن پلوس ماشین خطرات زیادی برای خودرو و سرنشینان آن به دنبال خواهد آمد. بنابراین لازم است به سرعت ایراد را شناسایی نموده و نسبت به رفع آن اقدام کنید. برای درک بهتر این موضوع برخی از مهمترین خطراتی که آسیب این قطعه می تواند در پی داشته باشد، را برایتان گردآوری کرده ایم:
در صورت عدم تعمیر به موقع لقی پلوس ها، احتمال واژگونی و چپ شدن ماشین در سرعت های بالا نیز وجود دارد. این حادثه خطرات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت. این مشکل در ماشین های سبک وزنی مانند پراید و ۲۰۶ بیشتر به چشم می خورد. بنابراین لازم است برای تعمیر پلوس ماشین پراید و پلوس ماشین ۲۰۶ در اولین فرصت اقدام کنید.
در این مقاله ما قصد داشتیم تا آگاهی شما رو نسبت به پلوس خودرو بیشتر کنیم.
ما در این مقاله درمورد شفت خودرو، تاریخچه‌ی شفت خودرو و انواع آن و همچنین تفاوت شفت‌ها در خودروهای دیفرانسیل عقب و دیفرانسیل صحبت کردیم. امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.
هنچنین اگر شما قصد خرید قطعات جلوبندی و تعلیق خودرو را دارید می‌توانید از فروشگاه اینترنتی و اختصاصی آریا کیان سپهر (AKS) با بهترین کیفیت و با اطمینانی کامل آنها را تهیه کنید.
تبریز، کیلومتر ۵ جاده تبـریز-تهـــران
کوچه صنعت سوم، کوچه اول شرقی
کد پستی: ۵۱۵۹۱۳۴۱۳۴