طبق ماشین قطعه‌ای در سیستم تعلیق ماشین است که وظیفه‌ی کنترل تکان‌ها، ارتعاش‌ها و نوسان‌های دریافتی از جاده را دارد. همچنین ارتقا عملکرد چرخ‌ها و ایجاد اصطکاک مناسب میان لاستیک با سطح جاده نیز از وظایف مهم سیستم تعلیق و قطعات آن است.
سیستم تعلیق خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده که ویژگی اصلی آن‌ها، متحرک بودنشان می‌باشد. بطوری که حرکت شایع طولی، عرضی و دورانی این قطعه‌ها، ارتعاشات و ضربات ناشی از حرکت خودرو در جاده‌ها را جذب می‌کند. در نتیجه شاسی ماشین به عنوان قطعه‌ای ثابت، انعطاف‌ناپذیر و سخت، دچار تنش و ضربه خواهد شد.
ارتباط میان شاسی و سیستم تعلیق چگونه برقرار می‌شود؟
طبق ماشین وظیفه‌ی اتصال میان سیستم تعلیق و شاسی را برعهده دارد. جنس این قطعه فلزی است و در دو سر خود، دارای بوش‌های محوری است. بطوری که از طرفی به شاسی و از طرفی دیگر به سیستم تعلیق ( Suspension system) متصل می‌شود. وظیفه دیگر طبق، دفع نیروهای عرضی وارد شده از سوی جاده و جلوگیری از انتقال آن‌ها به شاسی می‌باشد.
طبق در ماشین، وظیفه‌ی کنترل خودرو هنگام حرکت بر روی ناهمواری‌های جاده و فراهم آوردن سواری‌ای روان برای سرنشینان است.
امروزه بیشتر وسایل نقلیه یک یا دو طبق در سیستم تعلیق خود دارند. خودروهای سواری در برابر هر چرخ یک طبق و کامیون‌ها و خودروهای شاسی بلند، دو طبق بالا و پایین دارند. این طبق یا بازوی کنترل‌کننده، دستگیره فرمان و محور فرمان ماشین را بهم وصل می‌کند و منجر به حرکت لاستیک‌ها به جهت‌های بالا و پایین به راحتی در حین رانندگی می‌شود و در عین حال مانع از حرکت رو به جلو و عقب لاستیک‌ها شود. علاوه بر این ارتباط میان چرخ‌ها و زمین را باقی نگه‌داشته و خودرو را ثابت می‌کند و در نتیجه سرنشینان، ناهمواری‌های جاده از جمله چاله‌ها، برآمدگی‌ها و… را احساس نخواهند کرد.
طبق ماشین ظاهری شبیه به A در زبان انگلیسی دارد یا به اصطلاح جناغی مانند است. بطوری که متشکل از یک رأس و دو محور است و هر محور این قطعه نیز، بوش‌هایی از جنس لاستیک دارد که با نام بوش طبق شناخته می‌شوند. این بوش‌ها نیز در درون یک بوش فلزی قرار گرفته‌اند و نقطه‌ی اتصالی به شاسی می‌باشند و در طرفی دیگر رأس طبق قرار دارد که به سیستم تعلیق متصل شده است. این اتصال‌ها از طریق سیبک برقرار می‌شوند. در درازای مسیر هم طبق به سگدست و میل موج‌گیر متصل شده است؛ که اصلی‌ترین اجزای سیستم تعلیق را در کنار هم قرار می‌دهد.
به یاد داشته باشید که نوعی دیگر از طبق با نام طبق محوری نیز وجود دارد که از ساختاری یک‌پارچه متشکل شده. در ساختار این طبق، بوش‌ها و محل اتصال سیبک در وسط قرار دارند و نیروهای عرضی وارد شونده بر شاسی را دفع می‌کنند. البته قرار گرفتن محل اتصال سیبک در وسط طبق همیشه الزامی نبوده و در برخی از مدل این طبق‌ها به یک طرف تمایل دارد و در نتیجه منکر این می‌شوند که نیروی وارده به شاسی توسط بوش‌ها به طبق و از طریق طبق به سیبک و سگدست منتقل می‌شود. این نیرو در آخر به میل موج‌گیر و فنرها می‌رسد و دوباره به صورت دمپ شده به شاسی بازمی‌گردد.
وظیفه‌ی اصلی بوش طبق ماشین، برقرار کردن اتصال میان شاسی و طبق است. به علاوه کنترل سر و صدای ناشی از حرکت قطعات و لرزش آن‌ها را هم برعهده دارد. بوش می‌تواند هنگام انتقال ضربه‌ها، بخشی از نیروی وارد شده از سوی آن‌ها را جذب کرده و فشار وارد بر شاسی را کمتر کند. این توانایی به سبب جنس لاستیکی این قطعه به وجود می‌آید.
بوش طبق ماشین از نظر ظاهری مانند مفصل زانو است و این تشبیه به معنای این است که اتصال بوش قابلیت چرخش ندارد و تنها به صورت زانویی باز و بسته می‌شود. از لاستیک در جنس به کار رفته بوش استفاده می‌شود و برای حفاظت از آن بیشتر درون یک بوش نازک فلزی قرار می‌گیرید. گاهی اوقات نیز بوش‌ها ظاهری استوانه‌ای شکل دارند و به عنوان محور اتصال میان قطعات فلزی سیستم تعلیق عمل می‌کنند. به طوری که می‌توان آن را به رباط‌هایی که در بدن انسان هستند؛ تشبیه کرد.
از وظایف سیبک تعلیق می‌توان به اتصال طبق خودرو و چرخ‌ها اشاره کرد. این قطعه معمولا تنها در چرخ جلویی تعبیه شده و یک سر آن به چرخ و سر دیگر به طبق متصل می‌باشد. لازم به ذکر است که سیبک طبق، کاربرد سیبک تعلیق با کاربرد سیبک فرمان خودرو متفاوت است.
سیبک طبق خودرو را می‌توان به مفصل ران تشبیه نمود که قابلیت چرخش در عین باز و بسته شدن را دارد. این قطعه از یک گوی فلزی دسته‌دار تشکیل شده که قادر است درون محفظه فولادی خود حرکت کند. اطراف محفظه فولادی آن هم با لاستیک محکم پوشانده شده است.
حالا که با ساختار طبق ماشین کامل آشنا شدید، به بررسی انواع جنس و آلیاژهای به کار رفته در ساخت آن می‌پردازیم:
اگر به گذشته نگاه کنیم خواهیم دانست که، فولاد همواره به عنوان ماده اصلی در ساخت طبق‌ها به کار گفته شده است. امکان تولید انبوه در طبق‌های تهیه شده از جنس فولاد بیشتر است و به همین دلیل از قیمت پایین‌تری نیز برخوردار هستند. به طوری که بیشتر صاحبان خودرو هنگام تعویض طبق ماشین خود به سراغ مدل‌های فولادی می‌روند تا دیگر مدل‌ها. از دیگر مزیت‌های این طبق‌ها می‌توان به قابلیت انعطاف کم فولاد در مقابل فشار زیاد اشاره کرد. به این دلیل احتمال شکستگی و ترک خوردن قطعه هنگام رانندگی با بار زیاد و یا در مسیرهای ناهموار، به شدت کمتر خواهد بود.
غیر قابل انکار است که استفاده از هر ماده‌ای برای ساخت قطعات خودرو، معایبی نیز به همراه دارد؛ برای مثال طبق فولادی با مشکل زنگ‌زدگی در برابر رطوبت مواجه است که در منکر طول عمر کوتاه آن است. از دیگر نقاط ضعف جنس فولادی این نوع طبق می‌توان به جدا کردن مفصل توپی و بوش‌ها از طبق زنگ‌زده اشاره کرد که بسیار پر دردسر است. دیگر ایرادی که به طبق‌های فولادی می‌توان گرفت، وزن بالای آن‌ها است؛ که امروزه استفاده از آن توسط خودروسازان به حداقل ممکن رسیده است.
ماده دیگری که در ساخت طبق ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرد، آلومینیوم است. این فلز از وزن سبکی برخوردار بوده و امکان هندلینگ و فرمان‌پذیری راحت‌تر ماشین را برای راننده به ارمغان می‌آورد. از دیگر ویژگی‌های این قطعات می‌توان به استحکام بالای آن‌ها در برابر ضربات وارد شده از سوی جاده اشاره کرد. جالب است که بدانید برخی از طبق‌های آلومینیومی از مقاومت بالاتری نسبت به مدل‌های فولادی برخوردار هستند. از دیگر مزیت طبق‌های آلومینیومی می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی اشاره کرد. این فلز در رطوبت زنگ نمی‌زند و از طول عمر بالایی نیز برخوردار است.
اما این فلز نیز معایبی دارد این معایب عبارت‌اند از:
یکی دیگر از مواد محبوب در ساخت طبق ماشین، چدن است. این ماده معمولا در طبق خودروهای مدرن به کار می‌رود و از مزیت‌های نیز برخوردار است، این مزیت‌ها عبارت‌اند از:
عوامل زیادی در تعداد طبق‌های خودرو تاثیرگذار است، برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
به طور متوسط در هر یک از چرخ‌های محور محرک ماشین، دو طبق در پایین و بالا به کار گرفته شده. یه طوری که خودروهایی که از سیستم 4WD استفاده می‌کنند؛ دارای ۸ طبق می‌باشند. در حالی که امروزه با پیشرفت تکنولوژی کمک‌فنرها و فنربندی خودرو، گاهی اوقات تنها از یک طبق پایین در چرخ محرک استفاده می‌شود. همچنین در ماشین‌هایی با سیستم تعلیق هوشمند، طبق ماشین به طور کامل حذف شده است!
هنگامی که طبق ماشین خراب می‌شود به این منظور است که، ماشین کنترل کمتر و سخت‌تری در حین رانندگی خواهد داشت و این اتفاق می‌تواند سبب وارد شدن آسیب زیادی به شاسی شود؛ پس بنابراین لازم است با نشانه‌ها و علائم خرابی طبق آشنا شوید تا بتوانید در کوتاه‌ترین زمان مشکل را تشخیص دهید. این علائم عبارتند از:
طبق ماشین، قطعه‌ای اسن که اصل بودن آن بسیار مهم است زیرا با استحکام بودن آن و طراحی و ساخت آن تاثیر زیادی در کارکرد درست سیستم تعلیق دارد. از این جهت لازم است هنگام تعویض تنها از نمونه‌های اصلی و باکیفیت آن استفاده کنید.
در واقع تشخیص طبق اصل از مدل‌های غیر اصلی کاری سخت و تقریبا غیرممکن است. از این رو توصیه می‌کنیم همواره از فروشگاه‌های معتبر برای خرید قطعات خودرو استفاده کنید.از این رو می‌توانید، AKS را انتخاب کنید چون این کار به شما کمک می‌کند تا از مشکلات بعدی در امان باشید.
این مقاله به دلیل افزایش آگاهی شما با طبق ماشین بود.
در این مقاله ما در مورد کاربرد طبق در ماشین، ساختار طبق، فلزات و آلیاژهای بکار گرفته شده در طبق، علائم خرابی آن و نحوه‌ی تشخیص اصل و قلابی بودن آن صحبت کردیم، امیدواریم از این مقاله لذت کافی را برده باشید.
همچنین اگر به دنبال قطعات سیستم جلوبندی و تعلیق خودرو با کیفیت بالا هستید، می‌توانید از فروشگاه اینترنتی و اختصاصی آریا کیان سپهر(AKS) این قطعات را با کیفیت بالا و اطمینان کامل تهیه کنید.
تبریز، کیلومتر ۵ جاده تبـریز-تهـــران
کوچه صنعت سوم، کوچه اول شرقی
کد پستی: ۵۱۵۹۱۳۴۱۳۴